Sasakrit śabad Amrit dā śābadik arath “kō’ī maut nahī”, “maut tōn bagair” jān”amar” hōṇ tōn hai. Isanū Bhārat dē prāchīn dhāramik sāhit vich akasar śabad Amrit tōn pachāṇi’ā jāndā hai. Ih Yūnānī śabad Amabrōsī’ā tōn ā’i’ā hai, jithōn sānū isadā Panjābī śabad Jīvan Jal miladā hai, jihaṛā ki akasar Srī Gurū Granth Sāhib vich Amrit śabad nāal varati’ā jāndā hai. Ih śabad Sikh Dharam dē hōr ka’ī dharam sidhāntān nāal juṛi’ā hō’i’ā hai, jivēn ki Amrit (nāam Amrit), śabad Amrit hōr kujh nahīn sagōn miṭhē śabad utē simaran karanā hai (Amrit mīṭhā sabadu vīchāri), Amrit Braham gi’ān hai (Amrit gi’ānu), amrit Iśurī guṇān dā ik khazānā hai (Amrit guṇī nidhānu), Amrit śabad hai (Amrit sabadu), ādi. Sikh Dharam dē Gurū’ān dī vichāradhārā vich (Braham gi’ān), amrit dā ik mahatavapūraṇ asathān hai, ki’uṅki ih amrit hī hai jō ik sathir ātamak jīvan nū li’ā sakadā hai. Dūjē śabadān vich, ik vi’akatī nū kadē maut dā sāhamaṇā nahīn karanā pa’ēgā jē usa nē amrit pā li’ā hai.
Jīvan Jal amrit dā kam ātamik jān bhagatī nāal bharē hō’ē jīvan nū li’ā’uṇā hai, āpaṇē āap nū atē āpaṇī avasathā dē bārē jāgarūk karanā hai, hakīkat dē bārē jāgarūkatā li’ā’uṇā hai, sarab śakatīmāan (Akāal Purakh) vich baṇē rahiṇ dē la’ī chētanā nū li’ā’uṇā hai. Ihō bā’ad vich ik Sādhak dē jīvan vich mukatī (jīvan-mukatā jān guramukh avasathā) dī prāpatī dī avasathā nū li’ā’undā hai. Gurū Garanth dē anusāar Jīvan Jal vālē amrit dī bhāal karan dā sabh tōn utam samān savēr dā hai, “pūran khiṛā’u dā samān hōvē (bhāav, prabhāt vēlā hōvē), nāam (simarī’ē) tē us dī’ān vaḍi’ā’ī’ān dī vichāra karī’ē” (Gurū Granth, panā 2).[i] Sarab śakatīmāan dī mahimā atē vaḍi’ā’ī dē bārē sōchadi’ān hō’i’ān, jisanū manukh dī sīmat budh tōn kō’ī vī nahīn samajh sakadā, ik Sādhak dē man nū sāph karan vich madad miladī hai, jihaṛā gandagī nāal bhari’ā hō’i’ā hai, “jinhān dē man vich ha’umai dā rōg hai, uha man-dē-murīd vikārī badē bharam vich bhulē hō’ē hana” (Gurū Granth, panā 301).[ii]
Sachi’ā’ī dē Sādhak dā man jān chētanā (surat) ṭhīk hō jāndī hai atē ih śudh (khālas) baṇ jāndī hai jān dūjē śabadān vich, us dē man nē huṇ Prabhū dī kirapā (nadar) dē samundar vich iśanāan (amrit-dhārā) kar li’ā hai. Isa tōn bā’ad, us nū iśanāan la’ī mukatī dēṇ vālē tīrathān tē jāaṇ dī lōṛ nahīn hai, “Prabhū-Nāam (Gurū-tīrath dā) jal hai, Gurū tōn milē ātamak chānaṇ vich man dī chubhī (us Gur-tīrath dā) iśanān hai” (Gurū Granth, panā 1328),[iii] uh lagātāar is Jīvan Jal tōn pīndā rahidā hai, “jivēn maṭhī maṭhī varakhā hudī hai tē uh dharatī vich sijaradī jāndī hai tivēn jadōn ātamak aḍōlatā dī hālat vich nāam-amrit dī dhāar sahajē sahajē var’hadī hai tadōn manukh dā man Gurū dā śabad suṇ kē (Prabhū dē guṇān dī) vichāar suṇ kē us amrit dhāar nū pīndā jāndā hai” (Gurū Granth, panā 102).[iv] Amrit pīṇā jān man dā chintan ‘śabad’ dē utē hudā hai, jihaṛā ki Gurū āap hai, “amrit – miṭhā śabad hai, amrit – Prabhū dā śabad hai” (Gurū Granth, panā 119).[v]
Ki’un?
Ki’uṅki, “śabad dē utē kītā hō’i’ā chitan miṭhā amrit hai” (Gurū Granth, panā 424)[vi] atē ih sadā hī Gurū-prasāad du’ārā ditā jāndā hai, “jīvan dēṇ vālē nāam dā amrit sadā mērē la’ī miṭhā hai; Gurū dē śabad dē du’ārā, main is dā su’ād chakhaṇ la’ī ā’i’ā hān” (Gurū Granth, panā 559).[vii] Satgurū dē kōl nā kēval amrit hai, sagōn uh āap āpaṇē nāam – amrit nū ik Sādhak dē dil vich rakhadē han, uh āpa hī amrit hai, “Satgurū pūrē jīvan nū saphal baṇā’undā hai. Uh ātamak jīvan dēṇ vālē nāam nū man vich vasā dindā hai” (Gurū Granth, panā 1184).[viii] Isa la’ī, manukhī jātī nū is amrit dē kōl ā’uṇ la’ī kihā gi’ā hai, “Gurū dā śabad amrit hai jisanū pīṇ nāal pi’āas bujh jāndī hai” (Gurū Granth, panā 35).[ix]
Aapaṇī charachā nū sakhēp vich asīn kujh is tar’hān kahi sakadē hān, amrit Satgurū dā hai, asal vich Satgurū āap hī amrit hai. Is amrit nū prāpat karan la’ī ik Sādhak nū us dē nēṛē ā’uṇā paindā hai. Amrit vich nā siraph man nū sudh karan dī, mail nū sāph karan dī, sagōn is nū changā karan dī śakatī vī hai. Isē karakē, ih Paramēśur dī vaḍi’ā’ī atē achabhi’ān utē chnitan kar sakadā hai. Amrit, nāal hī ik Sādhak nū usadī duni’āvī atē ātamik avasathā nū vī vēkhaṇ vich vī madad karadā hai atē phir usanū Satgurū dē śabad (bāṇī) dā simaran karan dē yōg baṇā’undā hai jō ki param anad bhāav savaragī anad hai. Hālāṅki, ih sānū kujh mahatavapūraṇ praśanān dē utarān nū labhaṇ la’ī prērit karadā hai, jō sāḍē jīvan dī manjil nū badal sakadē han. Paramēśur dā śabad kauṇ hai? Jīvan dēṇ vālā amrit kis nū kahidē han? Satigur dā amrit kithōn prāpat hōvēgā? Jīvan dēṇ vālā amrit labhaṇ la’ī ik Sādhak nū kī karan dī lōṛ hō’ēgī? Jihaṛā param anad nū li’ā’undā hai atē ākhar vich mukatī pradāan karadā hai?
Jēkar ik Sādhak āpaṇī sansārik atē ātamik avasathā nū lai kē gambhīr hai, tān usanū Granth Bā’ībal vichōn utarān nū labhaṇā chāhīdā hai, ki’uṅki Granth Bā’ībal hī sansāar vich ajihā ikō śāśatr hai jihaṛā inhān praśanān dā utar śapaśaṭatā dē nāal dindā hai. Bītē samēn vich hazārān lōkān nē isatōn utarān nū prāpat kītā hai atē āpaṇē jīvan atē atē manzal nū badali’ā hai. Ajihē hī ik chēlē (Sikh) nē utar prāpat karan tōn bā’ad kujh is tar’hān kihā, “Prabhu jī asīn kih dē kōl jā’ī’ē? Sadīpak jī’uṇ dī’ān galān tān tērē kōl han” (Yūhanā 6:68). Granth Bā’ībal sāaf-sāaf kahindā hai ki,
“āad vich śabad [Satgurū Yisū Masīh] sī ar śabad [Satgurū Yisū Masīh] Paramēśur dē sang sī atē śabad [Satgurū Yisū Masīh] Paramēśur sī ihō [Satgurū Yisū Masīh] āad vich Paramēśur dē sang sī sabhō kujh us [Satgurū Yisū Masīh] tōn rachi’ā gi’ā atē rachanā vicōn ik vasatu bhī us [Satgurū Yisū Masīh] tōn binā nahīn rachī ga’ī”
Yūhanā 1:1-3
Satgurū Yisū Masīh nē is tar’hān kihā hai,
“sō harēk jō mērē ēh bachan suṇadā atē unhān utē chaladā hai uh us budhavāan varagā jāṇi’ā jāvēgā jih nē pathar utē āpaṇā ghar baṇā’i’ā”.
Matī 7:24
Ithē ghar ik Sādhak dē jīvan nū darasā’undā hai jō āpaṇē jīvan vich tūphāan ā’uṇa’tē vī nahīn ḍaradā hai ki’uṅki us nē pahilān hī śāntī (chain) atē anad (param anand) nū prāpat kar li’ā hai. Uh pahilān hī sathiratā atē aḍōlatā dī avasathā dē vich hai. Kō’ī vī huṇ us dē vikāas vich rukāvaṭ nahīn baṇ sakadā, ki’uṅki us dī’ān jaṛhān amrit dē sōmē vich lagī’ān hō’i’ān miladī’ān han. Isē la’ī Satguru Yisū Masīh dē ik chēlē (Sikh) nē jīvan dē is amrit vich chubhī lā’uṇ tōn bā’ad man dī avasathā bārē kujh is tar’hān likhi’ā hai,
“atē Paramēśur dī śāntī jō sārī samajh tōn parē hai Masīh Yisū vich tuhāḍi’ān manān atē sōchān dī rākhī karēgī“
Filipī’ān 4:7
Ik vāar jadōn Satgurū Yisū Masīh Paramēśur dē bārē charachā (Braham gi’ān) kar rahē san, tāan uhanān nē kujh injh kihā ki,
“jē kō’ī tihā’i’ā hōvē tān mērē kōl āvē atē pīvē! Jō kō’ī mērē utē nihachā karadā hai likhat anusāar amrit jal dī’ān nadī’ān uh dē adarōn vagaṇagī’ān” .
Yūhanā 7:37-38
Uh harēk Sādhak nū sadā dindē han, jisadā man nirāśā hai, jisadā man ṭuṭi’ā hō’i’ā hai, jō ikalē chaḍi’ā hō’i’ā mahisūs karadā hai, jō sōchadā hai ki uh ti’āag ditā gi’ā hai jān kō’ī vī us dī paravāah nahīn karadā. Uh unhān nū āpaṇē kōl rahiṇ la’ī sadā didā hai jān āpaṇī nadī tōn vagaṇ vālē amrit vichōn pīṇ la’ī sadā dindā hai. Ik Sādhak nū is gal utē dhi’āan dēṇā chāhīdā hai ki uh usadē kōl bhāar dī ik gaṭhaṛī nū lai kē ā rihā yā rahī hai atē ih gaṭhaṛī sansāar atē sasārik ichāvān dī hai, jō us nū satā’undī’ān han,
“jihaṛā jihaṛā jīv (jagata vich) dis rihā hai, harēk kisē na kisē rōg vich phasi’ā hō’i’ā hai” .[x]
Gurū Granth, panā 1140
Par ih avasathā udōn ulaṭ hō jāndī hai jadōn ik Sādhak Satgurū Yisū Masīh dē kōl ā’undā hai ki’uṅki Satgurū Yisū Masīh nē kihā hai ki,
“Main tuhānū śāntī dē jāndā hān. Āpaṇī śāntī main tuhānū dindā hān. Jis tarān sansāar dindā hai main us tarān tuhānū nahīn didā hān. Tuhāḍā dil nā ghabarāvē atē nā ḍarē” (Yūhanā 14:27), Usanē agē kihā hai ki, “main ēh galāan tuhānū is la’ī ākhī’ān han jō tuhānū mērē vich śāntī hōvē. Jagat vich tuhānū kaśaṭ hai par hausalān rakhōn, main jagat nū jit li’ā hai” (Yūhanā 16:33). Is la’ī, jis vēlē ik Sādhak Satgurū Yisū Masīh dē jīvan dēṇ vālē amrit dī nadī vich chubhī lai laindā hai, usē vēlē usadā man param anad nāal bhar jāndā hai jān dūjē śabadān vich, savaragī anad atē śāntī (sacakhanḍ-dā-anad) “is karakē mērā dil anad hō’i’ā atē mērī rūh nihāal hō’ī, mērā sarīr vī chain vich vasēgā” (Zabūrān dī pōthī 16:9). Uh khuśī vich pukāar uṭhadā hai, “Yahōvāah (Akāal Purakh) dā anad. . . bal hai” (Nahamayāah 8:9-10). Ik Sādhak dī pūrī śakhasī’at badal jāndī hai atē uh navān baṇ jāndā hai, “sō jē kō’ī Masīh vich hai tān uh navīn sariśaṭ hai. Purāṇī’ān galān bīt ga’ī’ān, vēkhō, ōh navī’ān hō ga’ī’ān han” (2 Kurithī’ān 5:17). Uh huṇ is dharatī tōn sabandhit nahīn hai (Yūhanā 15:19; Filipī’ān 3:20). Asal vich uh param aanad (sahij-bhāav) jān mukatī (jīvan-mukatā) dī ṭīsī nū chūh laindā hai, ki’uṅki uha ‘Paramēśur dē vich vāas karadā hai’ (Yūhanā 15:4). Uh āpaṇī-ichi’ā utē chalaṇ vālē vi’akatī (manmukh) tōn ajihē vi’akatī vich tabadīl hō jāndā hai jihaṛā ‘Gurū dī śakhasī’at’ vichōn nikaladā hai jān ajihē vi’akatī vich jisadē kōl Gurū (gurmukh) dā charitar jān śakhasī’at hundī hai.
Isa tar’hān, Satgurū Yisū Masīh dē sadē dā aṇ’āgi’ākāar hōṇā āpaṇē āp nū mūrakh baṇā’uṇā hai ki’uṅki “hē Nānak, ātamak jīvan dēṇ vālā nāam amrit sadā anad dēṇ vālā hundā hai. Nāam amrit pīṇ nāal sārī bhukh miṭ jāndī hai” (Gurū Granth, panā 119),[xi] atē kēval Satgurū Yisū Masīh hī śāntī atē anad nū li’ā sakadē han,
“sachā Gurū, amrit dā sarōvar hai; is vich iśanāan karan nāal man vicōn sārī mail dūr hō jāndī hai” [xii]
Gurū Granth, panā 113
[i] ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲਾ ਸਚੁ ਨਾਉ ਵਡਿਆਈ ਵੀਚਾਰੁ ॥
amrit vaylaa sach naa-o vadi-aa-ee veechaar.
[ii] ਮਨ ਅੰਤਰਿ ਹਉਮੈ ਰੋਗੁ ਹੈ ਭ੍ਰਮਿ ਭੂਲੇ ਮਨਮੁਖ ਦੁਰਜਨਾ ॥
Man anṯar ha▫umai rog hai bẖaram bẖūle manmukẖ ḏurjanā.
[iii] ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਨੀਰੁ ਗਿਆਨਿ ਮਨ ਮਜਨੁ ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਸੰਗਿ ਗਹੇ ॥
amrit neer gi-aan man majan athsath tirath sang gahay.
[iv] ਝਿਮਿ ਝਿਮਿ ਵਰਸੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਧਾਰਾ ॥ ਮਨੁ ਪੀਵੈ ਸੁਨਿ ਸਬਦੁ ਬੀਚਾਰਾ ॥
jhim jhim varsai amrit Dhaaraa. man peevai sun sabad beechaaraa.
[v] ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਬਦੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹਰਿ ਬਾਣੀ ॥
amrit sabad amrit har banee.
[vi] ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਮੀਠਾ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰਿ ॥
amrit meethaa sabad veechaar.
[vii] ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਸਦ ਮੀਠਾ ਲਾਗਾ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਸਾਦੁ ਆਇਆ ॥
amrit naam sad meethaa laagaa gur sabdee saad aa-i-aa.
[viii] ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਸਭੁ ਪੂਰਾ ਕੀਆ ॥ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਰਿਦ ਮਹਿ ਦੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
gur poorai sabh pooraa kee-aa. amrit naam rid meh dee-aa. ||1|| rahaa-o.
[ix] ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਹੈ ਜਿਤੁ ਪੀਤੈ ਤਿਖ ਜਾਇ ॥
gur kaa sabad amrit hai jit peetai tikh jaa-ay.
[x] ਜੋ ਜੋ ਦੀਸੈ ਸੋ ਸੋ ਰੋਗੀ ॥
jo jo deesai so so rogee.
[xi] ਨਾਨਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਸਦਾ ਸੁਖਦਾਤਾ ਪੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਭ ਭੁਖ ਲਹਿ ਜਾਵਣਿਆ ॥
naanak amrit naam sadaa sukh-daata pee amrit sabh bhukh leh jaavani-aa.
[xii] ਸਤਿਗੁਰੁ ਹੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਰੁ ਸਾਚਾ ਮਨੁ ਨਾਵੈ ਮੈਲੁ ਚੁਕਾਵਣਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
satgur hai amrit sar saachaa man naavai mail chukaavani-aa. ||1|| rahaa-o.